Sociaal is het nieuwe normaal

Vorige week mocht ik aansluiten in een brainstorm over sociale cohesie. Net als vele anderen was de organisatie die me had uitgenodigd, de afgelopen maanden druk geweest met het realiseren van het 1,5m kantoor. In de voorbereiding op de volgende stap - de toekomst vormgeven en nadenken over de post Corona situatie - startten de gesprekken over sociale cohesie. Er was namelijk een groeiende spanning voelbaar op de samenhang van de organisatie door het werken op afstand. Waar het daarvoor als vanzelf ontstond door fysiek samen te werken op kantoor, zocht deze organisatie nu naar nieuwe vormen om de sociale cohesie actief te faciliteren en versterken.

Een organisatie zonder sociale cohesie is eigenlijk een grote groep zzp-ers.

Bij veranderingen ontstaan altijd korte en lange termijn effecten. We reageren adequaat op de meest urgente effecten, maar pas later worden we ons bewust van de minder zichtbare concrete effecten die daaronder liggen. Sociale cohesie is zo’n onderwerp. Het is niet tastbaar. Het is iets dat je ervaart en meestal pas als het er niet (meer) is, of als het veranderd is.

Het inzicht dat we tijdens de brainstorm uitgebreid bespraken, is de tweeledigheid die voor organisaties speelt bij het omgaan met veranderingen. Aan de ene kant kan je als organisatie veel faciliteren en organiseren. Denk aan het regelen van goede thuiswerkplekken in begin april van dit jaar. Of het bieden van het juiste digitale samenwerkplatform. De andere kant is die van de mens zelf, waarbij het gaat om de intrinsieke motivatie van medewerkers om dat digitale samenwerkplatform ook optimaal te gebruiken. Het simpele feit dat het er is, wil niet zeggen dat mensen het daadwerkelijk gebruiken. Wij mensen veranderen pas als we naar eigen overweging beter af zijn, als we heel duidelijk de voordelen zien.

Herkenbaar? Daarom loop ik dus nog steeds niet hard en zal ik dat waarschijnlijk nooit gaan doen, al weet ik dat het mij naar die gewenste topfitheid kan helpen. Tja, ik ben naar eigen mening toch beter af met een boek in de zon.

Even terug naar de sociale cohesie, want wat is dat dan precies als het niet tastbaar is? Ik spreek inmiddels over vier componenten die elkaar versterken, net als in componentenlijm. En net als bij lijm werkt het niet als er een component ontbreekt. Ze zijn aller vier nodig voor een goed resultaat.

De vier componenten zijn: 

• onderling vertrouwen
• gedeelde waarden en normen
• interactie (frequent en actief)
• identiteit en samenhorigheid

Door ze te herkennen als individuele componenten die samen sociale cohesie vormen, kun je gestructureerd toewerken naar het faciliteren en versterken van sociale cohesie in het ‘nieuwe normaal’. Hierbij is het interessant om te starten bij de waarden van de organisatie en van de mensen die er werken. Dat is namelijk het eerste gebied dat je ziet en ervaart als een verandering plaats vindt.

De (kern) waarden veranderen meestal niet, maar deze bepalen wel hoe iemand of hoe een groep omgaat met de verandering. Een solistisch werkend persoon die waarde hecht aan rust en concentratie kan misschien goed omgaan met continu thuiswerken. Voor een people manager die veel waarde hecht aan informeel contact kan het juist uitdagend zijn, omdat hij/zij ineens op een andere manier contact moet zoeken.

Normen zijn de uitingsvormen en gedragspatronen die we ontwikkelen om de waarde te uiten naar elkaar. Denk aan de waarde collegialiteit en de norm dat we bijvoorbeeld koffie voor elkaar halen. Doordat met de Covid-19 maatregelen de manier van werken veranderd is, zal dat met zich meebrengen dat de normen ook aan verandering onderhevig zijn. We kunnen immers geen koffie meer voor elkaar halen. Het vraagt creativiteit van organisaties en medewerkers om een nieuwe norm als alternatief te bedenken. Er zijn tal van manieren om dat samen te doen, maar het is voor velen van ons erg wennen en zoeken.

In mijn kersverse gratis e-book vertel ik nog veel meer over de effecten van werken op afstand. Over de match - of mismatch - tussen mens en werkomgeving, en waarom deze van grote invloed is op het werkgeluk en de effectiviteit van de medewerker. Ik laat je zien wat de rol van sociale cohesie daarbinnen is. Tot slot geef ik tips en uitleg over interventies die je kan gebruiken om sociale cohesie te faciliteren en te versterken binnen jouw organisatie. Laagdrempelig en doeltreffend, zodat je morgen al aan de slag kan!

Wil jij dit e-book ook ontvangen? Vraag het aan via info@simoneleenders.nl Of wil jij ook met mij brainstormen over het faciliteren en versterken van sociale cohesie binnen het ‘nieuwe normaal’/werken op afstand? Stuur me een mail of bel me via 0623242852